Lüks Araçlarda ÖTV, KDV gibi Vergi Durumları ve Muhasebeleştirme Süreci

27.05.2020 tarih ve 31137 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Binek Otomobillerin Giderleri ve Amortismanlarının Vergi Matrahından İndirilmesi” başlıklı beşinci bölümü ile getirilen yeni düzenlemeler aşağıdaki gibidir;

1. Binek otomobillere ilişkin kiralama ve iktisap giderleri (311 Seri No’lu Tebliğ – Md.13)

(8) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillerin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının 2020 yılı için en fazla 140.000 Türk lirasına kadarlık kısmı ticari veya mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

2. Binek otomobillere ilişkin amortisman giderleri (311 Seri No’lu Tebliğ – Md.15)

(1) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160.000 TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2020 yılı için 300.000 TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

3. Binek otomobillere ilişkin tamir, bakım, yakıt ve benzeri cari giderler (311 Seri No’lu Tebliğ – Md.14)

(1) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.

Yukarıda yer verdiğimiz yeni düzenlemeler ışığında, aracın 01.07.2020 tarihinde şirket kayıtlarına alınacağı varsayımıyla yapmış olduğumuz hesaplamalar aşağıdaki gibidir.

(*) Araç alımında ödenen ÖTV ve KDV’yi aracın maliyetine eklemeyip gider olarak dikkate almak istediğimizde, aracın maliyeti “araç bedeli” ve “ekstra aksesuar bedeli” toplamından oluşacaktır (718.000 + 98.955 = 816.955). Yukarıdaki muhasebe kaydında 254 hesaba giden tutarları 160.000 TL ve 656.955 TL olarak iki ayrı kalemde göstermemizin nedeni, ilgili mevzuatı açıkladığımız kısımda 2. Maddede belirttiğimiz amortisman gider kısıtlaması sebebiyle, aracın sadece 160.000 TL’ye isabet eden kısmına ilişkin amortisman giderinin gider olarak dikkate alınacak olmasıdır. Geri kalan 656.955 TL’lik kısmına ilişkin amortisman giderleri KKEG olarak dikkate alınacaktır.

(**) Araç alımında gider olarak dikkate alınacak ÖTV ve KDV’ye ilişkin gider kısıtlaması ise, ilgili mevzuatı açıkladığımız kısımda 1. Maddede belirttiğimiz hükme istinaden gelmiştir. Söz konusu düzenlemeyle, binek otomobillerin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının 2020 yılı için en fazla 140.000 Türk lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabileceğinden, toplam 1.083.044 TL’nin (ÖTV + KDV) 943.044 TL’lik kısmı KKEG olarak dikkate alınacak olup, kurumlar vergisi matrahından indirilemeyecektir.


Amortisman Durumu

2020 yılının ikinci yarısında şirket kayıtlarında gider olarak yazılabilecek amortismanın hesaplaması aşağıdaki şekilde olacaktır.


Yıllık amortisman

160.000 TL * %20 = 32.000 TL (Gider yazılabilecek yıllık amortisman tutarı)
656.955 TL * %20 = 131.391 TL (KKEG yazılacak yıllık amortisman tutarı)

Araç, 2020 yılının ikinci yarısı başlarken şirket kayıtlarına geçeceğinden, binek otolarda uygulanan kıst amortisman uygulaması nedeniyle, yukarıda hesapladığımız yıllık amortisman tutarlarının yarısı 2020 yılında gider yazılacaktır:

32.000 TL / 2 = 16.000 TL (gider yazılabilecek 6 aylık amortisman tutarı)
131.391 TL / 2 = 65.696 TL (KKEG yazılacak 6 aylık amortisman tutarı)

Tüm bu hesaplamalar ışığında, aracın 01.07.2020 tarihinde kayıtlara alınmasının, 2020 yılının ikinci yarısında şirkete sağlayacağı vergi avantajı aşağıdaki gibi olacaktır:


Kurumlar Vergisi matrahından indirilebilecek tutarlar:

ÖTV Gideri        -            140.000 TL
Amortisman Gideri - 16.000 TL
TOPLAM            -           156.000 TL


2020 yılı için Kurumlar Vergisi Avantajı:

156.000 TL * %22 = 34.320 TL (*)
(*) Bu doğrultuda 2020 yılı şirkete sağlanacak avantaj sadece 34.320 TL olacaktır.


2020 Yılında Kurumlar Vergisi Beyannamesinde araç alımı nedeniyle KKEG olarak gösterilecek toplam tutarın hesaplaması

943.044 TL (KDV + ÖTV tutarının, yasal sınırlama nedeniyle gider olarak KV matrahından düşülemeyecek kısım “1.083.044 TL – 140.000TL”)
    65.696 TL (2020 yılı ikinci yarısında yasal sınırlama nedeniyle gider olarak KV matrahından düşülemeyecek amortisman gideri)
TOPLAM 1.008.740 TL (**)

(**) 2020 yılında, söz konusu aracın şirket kayıtlarına alınması sonucu 1.008.740 TL tutar kadar ilgili yıl ticari karı azalmış olacak, yine aynı tutar 2020 KV beyannamesinde KKEG olarak dikkate alınıp vergi matrahından düşülemeyecektir.


Araç alındıktan sonra, araç ile ilgili ileride yapılacak giderlerin durumu

İlgili mevzuatı açıkladığımız kısmında 3. Maddede belirttiğimiz araç giderleri kısıtlaması hükmüne göre, araca ilişkin tamir, bakım, yakıt ve benzeri cari giderlerin en fazla %70’i gider olarak yazılabilecektir. KDV Kanunu’nun “İndirilemeyecek KDV” başlıklı 30. Maddesinin “a” bendi hükmüne istinaden söz konusu giderler için tedarikçiden alınan faturalarda gösterilen KDV tutarının da yalnızca %70’i “İndirilecek KDV” olarak indirim konusu yapılabilecek, geri kalan %30’luk kısmına isabet eden KDV ise KKEG olarak dikkate alınacaktır.


Aracın ileride satılması durumunda uygulanacak KDV oranı ve araç satış karının hesaplanması

Aracın gelecekte satılması durumunda KDV oranı %1 olacaktır. Diğer yandan araç ilk kayıtlara alınırken aracın maliyeti (254 hesaba kaydedilen tutar) sadece 816.955 TL olduğundan, aracın satışı esnasında yüksek tutarda kar çıkacak, bu da daha önce açıkladığımız vergi avantajını ortadan kaldıracaktır. Konunun anlaşılması adına bir örnek üzerinden devam edecek olursak;

Yukarıda da görüldüğü üzere araç satışının şirkete getireceği KV yükü, dokümanın başında açıkladığımız vergi avantajını tersine çevirmektedir.